Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong Đảng và xã hội đã có một quá trình lịch sử, lâu dài.
        Với mỗi người dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là biểu tượng ngời sáng về đạo đức cách mạng, tấm gương hi sinh, hiến dâng trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, hết lòng, hết sức phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân. Người không chỉ đấu tranh, mưu cầu cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân mà còn để lại cho các thế hệ sau một di sản tinh thần vô cùng quý báu, đó là tư tưởng, là đạo đức, là phong cách Hồ Chí Minh.
        Tại lễ truy điệu của Người, trong điếu văn Chủ tịch Hồ Chí Minh do đồng chí Lê Duẩn đọc đã khẳng định “suốt đời học tập đạo đức, tác phong của  người, bồi  dưỡng phẩm chất cách mạng, không sợ gian khổ, không sợ hi sinh, rèn luyện mình thành những chiến sĩ trung thành với Đảng, với dân. Xứng đáng là đồng chí, là học trò của Hồ Chủ Tịch”.
        Và những năm sau đó, khẩu hiệu “Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại” với yêu cầu học tập và làm theo gương Bác đã được toàn Đảng, toàn dân nêu cao thực hiện. Lần đầu tiên trong văn kiện Đại Hội VII của Đảng đã khẳng định xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh không chỉ về chính trị, tư tưởng, tổ chức mà còn nhấn mạnh xây dựng Đảng về đạo đức. Đây cũng là lần đầu tiên “Phong cách Hồ Chí Minh” được nhấn mạnh chính thức trong văn kiện Đại Hội Đảng. Ngày 15/5/2016, Bộ Chính Trị khóa VII đã ban hành chỉ thị 05 về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Với trọng tâm là học tập, làm theo phong cách, tác phong Hồ Chí Minh về dân chủ, nêu gương, quần chúng, khoa học, nói đi đôi với làm… với mục tiêu tạo động lực mới trong việc đổi mới phong cách, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp, các ngành.

Tranh sơn dầu, Tác giả: Lê Hoàng Lâm.

        Tư tưởng Hồ Chí Minh gồm tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc, tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân, tư tưởng về quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa. Không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau. Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Cán bộ, Đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
        Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng con đường giải phóng và phát triển dân tộc. Là nền tảng vững chắc để Đảng ta vạch ra đường lối cách mạng đúng đắn, là sợi chỉ đỏ dẫn đường cho toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta, thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ đối với mỗi thời kì cách mạng.
        Tử tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt Nam. Tư tưởng đó mãi sống với chúng ta vì nó đã thấm sâu vào quần chúng nhân dân, được kiểm nghiệm qua thực tiễn cách mạng, ngày càng tỏa sáng, chiếm lĩnh trái tim, khối óc của hàng triệu, hàng triệu con người Việt Nam. Những giá trị tinh thần đó đã, đang và sẽ mãi mãi là chân lí sáng ngời, góp phần vào sự kiến tạo và phát triển của nhân loại. Về vị trí của đạo đức trong đời sống xã hội và của mỗi người. Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định đạo đức là gốc của người cách mạng, muốn làm cách mạng phải lấy đạo đức làm gốc, người viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang nhưng nó cũng là nhiệm vụ rất nặng nề. Một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.”
        Hồ Chí Minh coi đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người, như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông, suối. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Hồ Chủ Tịch quan niệm đạo đức cách mạng là chỗ dựa giúp cho con người vững vàng trong mọi thử thách. Theo người, có đạo đức cách mạng thì gặp khó khăn, gian khổ, thất bại cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước… khi gặp thuận lợi và thành công cũng giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ, không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa.
        Về những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam, quan điểm đạo đức Hồ Chí Minh đã bao quát những mối quan hệ cơ bản của con người trong xã hội, bao gồm:
        Một là đối với đất nước, dân tộc phải “Trung với nước, hiếu với dân”.
        Hai là  với mọi người phải “yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình”.
        Ba là, với mình phải thực sự “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”.
        Cần kiệm liên chính, chí công vô tư trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là mối quan hệ  “với tự mình”. 
        Người quan niệm cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính cần có của con người, mang một lẽ tự nhiên, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương.
        Bốn là mở rộng quan hệ yêu thương con người đối với toàn nhân loại, người cách mạng phải có “tinh thần quốc tế trong sáng”.
        Về những nguyên tắc xây dựng và thực hành đạo đức, theo Hồ Chí Minh là lời nói phải đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức. Xây dựng đạo đức phải đi đôi với chống. Đấu tranh chống lại tiêu cực. Lạc hậu phải phát hiện sớm, phải chú ý phòng ngừa, ngăn chặn. Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
        Nội dung về phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện trong mọi lãnh vực hoạt động của người tạo thành một chỉnh thể nhất quán, có giá trị khoa học, đạo đức và thẩm mĩ, bao gồm một số nội dung chính là : phong cách tư duy, phong cách làm việc, phong cách lãnh đạo, phong cách diễn đạt, phong cách ứng xử và phong cách sinh hoạt. Về phong cách tư duy: tư duy khoa học, cách mạng và hiện đại. Tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo. Tư duy hài hòa, uyển chuyển, có lý có tình.
        Về phong cách làm việc: làm việc một cách khoa học. Hồ Chí Minh yêu cầu làm việc gì cũng phải điều tra, nghiên cứu, thu thập thông tin, số liệu để nắm chắc thực chất tình hình “Đảng có hiểu rõ tình hình thì đặt chính sách mới đúng”. Làm việc phải có chương trình, kế hoạch. Làm việc phải đúng giờ. Phải luôn đổi mới, sáng tạo, không chấp nhận lối cũ, đường mòn. Đó là một phong cách không cố chấp, bảo thủ, luôn đổi mới. Người nói : “Tư tưởng bảo thủ như là sợi dây cột chân, cột tay người ta… Muốn tiến bộ thì phải có tinh thần mạnh dạn, dám nghĩ dám làm”. Cuộc đời người là một tấm gương tuyệt vời về đổi mới, có sức động viên, khích lệ, gởi mở sự đổi mới, sáng tạo cho mỗi chúng ta.
        Về phong cách ứng xử phải luôn khiêm tốn, nhã nhặn, lịch thiệp. Chân tình, nồng hậu, tự nhiên. Linh hoạt, chủ động và biến hóa. Vui vẻ, hòa nhã. Xóa nhòa mọi khoảng cách.
        Về phong cách sinh hoạt là phong cách sống cần kiệm liêm chính. Sống hài hòa nhuần nhuyễn giữa văn hóa Đông – Tây. Tôn trọng quy luật tự nhiên, gắn bó với thiên nhiên.
        Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống các quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Đạo đức Hồ Chí Minh là tuyệt đối trung thành, kiên định lí tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, đất nước, dân tộc lên trên tất cả… Là cần kiệm liêm chính chí công vô tư. Phong cách Hồ Chí Minh là những bài học sâu sắc vô giá.
        Với lòng biết ơn Chủ Tịch Hồ Chí Minh vô hạn, với tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân và những nhiệm vụ yêu cầu mới. Toàn Đảng, toàn quân và toàn dân hãy biến những tình cảm thiêng liêng đối với Bác Hồ kính yêu thành ý chí, thành hành động thiết thực. Chúng ta nguyện không ngừng phấn đấu học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh trong từng việc làm cụ thể, đoàn kết một lòng. Sớm đưa nước ta bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu.

Bài viết - Trần Bảng ( Sưu tầm)